даст دست
исм
  1. узви бадани инсон аз шона то нӯги ангуштон; каф ва панҷаи даст
    • Бад нохӯрем бода, ки мастонем,

      В-аз дасти некувон май бистонем. 

      Рӯдакӣ бештар
    • Зулфи мушкинат ҷудо машшота гар аз шона кард,

      Дасти он машшота мебояд ҷудо аз шона кард.

      Хусрави Деҳлавӣ
  2. маҷ. паҳлӯ, ҷанб, тараф
    • Нишондаш ба як дасти худ номвар,

      Ба дасти дигар номвар Золи Зар. 

      Абулқосим Фирдавсӣ бештар
    • Нахустин кӯй, ки ба дасти чап [аст], онро кӯи Риндон хонанд.

      Таърихи Наршахӣ
  3. маҷ. бартарӣ; забардастӣ, ғалаба
    • Эй ба ҳиммат бар офтобат даст,

      Осмон бо улувви қадри ту паст. 

      Анварӣ бештар
    • Якдигарро биёзмоем, то даст киро бувад ва ки аз пой дарояд. 

      Авфӣ
  4. маҷ. мансаб, амал, рутба
    • Малик бо дили хеш дар гуфтугӯ,

      Ки дасти вазорат сипорам бад-ӯ. 

      Саъдӣ бештар
    • Бартар накашад қадри туро дасти вазорат,

      Афзун накунад саъи самар соҳати ямро. 

      Анварӣ
  5. бор, мартаба, карат, дафъа
    • Як имшаб бикӯшем дасти пасин,

      Ки донад, ки дидор бошад ҷуз ин. 

      Абулқосим Фирдавсӣ бештар
    • Назар кардам зи рӯи таҷрибат, ҳаст

      Хӯришҳои ҷаҳон чун хориши даст,

      Ба аввал даст чун хориш хуш уфтад,

      Ба охир даст дар даст оташ уфтад. 

      Низомӣ
  6. навбат (дар қиморбозӣ)
    • Ман гирифтам, ки қимор аз ҳама бурдӣ, лекин

      Дасти охир ҳама андохта мебояд рафт. 

      Соиб
  7. маҷ. қабил, тавр, хел, навъ
    • Ман агар дастзанонам, на аз ин даст занонам,

      На аз инам, на аз онам, ман аз он шаҳри калонам.

      Шамси Табрезӣ бештар
    • Дорӣ аз он ду соид пурсим остинҳо,

      Аз дилбарон, ки дорад з-ин даст дасткорӣ?

      Камоли Хуҷандӣ
  8. маҷ. ҳолу аҳвол, вазъ
    • Ҷавобаш дод, гуфташ; Эй накӯкор,

      Бирав, аз дасти Лайлӣ шав хабардор! 

      Мулҳам
  9. нумератив маҷмӯъи чизҳои якҷинса, мас. як даст либос, яъне як сару по либос, аз каллапӯш сар карда то пойафзор 
    • Даҳ даст ҷомаи Кисро ёфтанд аз ҳарири чинӣ, ҳама то шалворбанд мурассаъ буд.

      Маҷмаъу-л-ансоб бештар
    • Хоҳӣ, ки рост гардад пушти дутои ман,

      Як даст хилъатам деҳ, як даст чорпой. 

      Камоли Хуҷандӣ
    • Канизе фиристоду як тан ғулом,

      Яке даст ҷома, яке хон таъом. 

      Абдураҳмони Ҷомӣ
    даст марезад دست مریزد
    нидо
    нигаред ба даст марезод 1; ибораест, ки барои ифодаи таҳсин ба кори ягон усто гуфта мешавад, нидои офарину таҳсин
    дасти Мӯсо دست موسی
    исм
    дасти Мӯсо, ки гӯё сиёҳпӯст буд ва дар пеши Фиръавн даст дар бағал андохта берун мебаровард, аз он нур зоҳир мешуд; киноя аз офтоб
    дасти расо دست رسا
    исм
     киноя аз имконият, тавоноӣ, қудрат
    дасти танг دست تنگ
    исм
     тангдастӣ, нодорӣ, фақирӣ, бечорагӣ
    дасти хуш دست خوش
    исм
    1. 1.
      зердаст, забун
    2. 2.
      бозича
    дасти чарб دست چرب
    исм
    имдод, ёрӣ; лутфу марҳамат
    дасти чинор دست چنار
    исм
    киноя аз барги чинор, ки ба панҷаи инсон монанд аст
    як даст یک دست
    зарф
    1. 1.
      тамоман, сар то по, як қалам
    2. 2.
      як хел, як сон, як зайл
    даст ба дил دست به دل
    сифат
    оҷизу нотавон
    даст ба сар دست به سر
    зарф
     фарёду фиғонкунон, моту мабҳут; мутаҳайир; ноумедона
    даст ба кисаву ишқ ба дарвоза دست به کیسه و عشق به دروازه
    зарб. дар ҳаққи касе мегӯянд, ки пулу молро беҳтар аз ишқу муҳаббат донад
    пушти даст газидан پشت دست گزیدن
    феъл
    нигаред ба даст газидан 1; киноя аз даст ба дандон газидан, дареғу афсӯс хӯрдан
    зери санги ботил будани дасти сабр زیر سنگ باطل بودن دست صبر
    киноя аз сабри беҳуда, ба матлаб нарасидан, номуродӣ, беҳуда сабру интизорӣ намудан
    аз дасти از دست
    пайвандак
     аз ҷаври..., аз ситами..., аз бедоди..., аз ҷафои... 
    дар гиребон будани даст در گریبان بودن دست
    киноя аз ҷангу ҷидол кардан, бо ҳам даруфтодан, талош кардан
    ба дасти به دست
     дар ихтиёри..., дар тасаруфи...
    ба паси даст кардан به پس دست کردن
    феъл
    аз баҳри чизе гузаштан, тарк кардан 
    ба даст будан به دست بودن
    огоҳ будан, хабардор будан; бо эҳтиёт будан
    ба даст даромадан به دست درآمدن
    феъл
    1. 1.
      нигаред ба ба даст омадан 1; ба даст гирифтан
    2. 2.
      додан (ба дасти касе) 
    ба даст уфтодан به دست افتادن
    феъл
    ба чанг даромадан, дастгир шудан, гирифтор шудан
    даст баланд намудан دست بلند نمودن
    феъл
    киноя аз забардаст гардонидан, тавоно кардан
    аз ҳар даст сухан пеш овардан از هر دست سخن پیش آوردن
    феъл
     аз ҳар бобат гап задан, аз ҳар хусус сухан кардан
    ба зери санг омадани даст به زیر سنگ آمدن دست
    маҷ. гирифтори азобу андӯҳ гардидан
    аз кор мондани даст از کار ماندن دست
    исм
    корношоям шудан, ба кор наомадани даст
    ба кор наёмадани даст به کار نیامدن دست
    ба кор нарафтани дасту дил, аз кор дилхунук шудан
    аз даст омадан از دست آمدن
    феъл
    имконият доштан, тавонистан; аз уҳдаи коре баромадан
    аз даст рафтан از دست رفتن
    феъл
    1. 1.
      худро гум кардан, бехуд шудан, беҳуш шудан
    2. 2.
      аз ихтиёри кас хориҷ шудан; бар бод рафтан; нобуд шудан
    аз даст гузоштан از دست گذاشتن
    феъл
    сар додан, раҳо кардан 
    аз даст додан از دست دادن
    феъл
    гум кардан, аз тасарруфи чизе маҳрум шудан
    аз кор афтодани дасту дил از کار افتادن دست و دل
    феъл
    ноумед шудан, маъюс шудан
    аз кор шудани даст از کار شدن دست
    исм
    аз кор мондан, нотавон шудан
    даст ёфтан бар касе | бар чизе دست یافتن بر کسی | بر چیزی
    феъл
    1. 1.
      ғолиб омадан, зафар ёфтан, ғалаба кардан бар касе ё чизе, тасаллут ёфтан
    2. 2.
      расидан ба чизе, ба даст даровардани чизеро, комёб шудан
    даст бардоштан دست برداشتن
    феъл
    даст аз чизе кашидан, худдорӣ кардан; тавба намудан
    аз даст гузордан از دست گذاردن
    феъл
    аз даст мондан, партофтан; гум кардан 
    даст задан دست زدن
    феъл
    1. 1.
      чапак задан; изҳори хушҳолӣ кардан
    2. 2.
      даст расондан, қапидан, чангол андохтан 
    3. 3.
      зӯр задан, зӯр зада дидан
    4. 4.
      қаробат ҷустан, толиби дӯстӣ шудан 
    5. 5.
      машғул шудан 
    аз даст берун рафтан از دست بیرون رفتن
    феъл
     аз тасарруф баромадан
    аз даст берун шудан از دست بیرون شدن
    феъл
    аз ҳуш рафтан, бехуд шудан, мадҳуш афтодан
    аз даст бурдан از دست بردن
    феъл
    1. 1.
      бехуд кардан; киноя аз маст кардан
    2. 2.
      ба вазъияти бад андохтан 
    даст дар пеш доштан دست در پیش داشتن
    феъл
    1. 1.
      иззату икром кардан, таъзим намудан
    2. 2.
      манъ кардан 
    аз даст берун кардан از دست بیرون کردن
    феъл
    кашида гирифтан, гирифта бурдан, рабудан, ситондан
    даст дар дандон мондан دست در دندان ماندن
    феъл
    киноя аз ҳайрон мондан
    даст дар камар кардан دست در کمر کردن
    феъл
    дарафтодан, ҷангидан, (ба ҳам) кашмакаш кардан
    даст дар хун задан دست در خون زدن
    феъл
    киноя аз ҷанг ва кушокушӣ кардан
    аз даст бархестан از دست برخیستن
    феъл
    аз даст омадан, қодир будан, тавоноӣ доштан
    даст дар гиребон бурдан دست در گریبان بردن
    феъл
    ҳайрон шудан, дар ҳайрат мондан
    даст кафча кардан دست کفچه کردن
    феъл
    киноя аз бо талаби чизе ба касе даст дароз кардан, гадоӣ кардан
    даст ба ҳам додан دست به هم دادن
    феъл
    рӯй додан, воқеъ шудан
    даст бар рӯи даст ниҳодан دست بر روی دست نهادن
    феъл
     киноя аз бекор нишастан
    даст баркушодан دست برکشادن
    феъл
    маҷ. ҳуҷум кардан
    даст ба ҳам берун кардан دست به هم بیرون کردن
    феъл
    маҷ. бо ҳам дарафтидан, ҷангу мубориза кардан
    даст бар сар мондан دست بر سر ماندن
    феъл
    киноя аз дар ҳолати навмедӣ, ҳасрат ва надомат мондан
    даст бар ҳам судан دست بر هم سودن
    феъл
    изҳори ҳасрату надомат кардан
    даст дар гил доштан دست در گل داشتن
    феъл
     ба таъмиру шикасту рехт машғул будан
    даст доштан аз касе | аз чизе دست داشتن از کسی |از چیزی
    феъл
    1. 1.
      даст кашидан аз касе ё чизе; худдорӣ кардан
    2. 2.
      кордор нашудан ба касе ё чизе, ба ҳоли худ гузоштан 
    даст ба сар ниҳодан دست به سر نهادن
    феъл
    навозиш кардан
    даст ба сар кардан دست به سر کردن
    феъл
    дур кардан, рондан; маҳрум намудан
    даст ба коре задан دست به کاری زدن
    феъл
    аз пайи коре шудан, машғули коре будан
    даст ба дандони ҳасрат кандан دست به دندان حسرت کندن
    феъл
    нигаред ба пушти даст газидан 1; нигаред ба даст газидан 1
    дасту по задан دست و پا زدن
    феъл
    саъю кӯшиш намудан, ҷидду ҷаҳд намудан
    даст аз остин берун кардан دست از آستین بیرون کردن
    феъл
    остин барзадан, дар пайи коре шудан, азми коре кардан
    даст аз хеш бардоштан دست از خویش برداشتن
    феъл
    аз баҳри худ гузаштан, аз ҷон гузаштан
    даст ба дандон гирифтан دست به دندان گرفتن
    феъл
    изҳори ҳасрат ва надомат кардан
    даст кушодан دست گشادن
    феъл
    киноя аз инъому эҳсон кардан, бахшиш кардан
    дасту дил сард шудан دست و دل سرد شدن
    феъл
    дилхунук шудан, бе майлу рағбат будан
    даст боздоштан دست بازداشتن
    феъл
    нигаред ба даст бардоштан 1; бар чизе қодир ва тавоно будан, ғолиб шудан
    дасту по гум кардан دست و پا گم کردن
    феъл
    киноя аз худро гум кардан, саросема шудан, бесаришта ва бесаранҷом шудан
    дасту дил гусехтан دست و دل گسیختن
    феъл
    киноя аз дилхунук шудан, умед кандан
    дасту дил шустан دست و دل شستن
    феъл
    нигаред ба дасту дил гусехтан 1; киноя аз дилхунук шудан, умед кандан
    дастҳои тағобун дар якдигар молидан دستهای تغابن در یکدیگر مالیدن
    феъл
    киноя аз изҳори таассуф, ҳасрат ва надомат кардан
    дасти дуо густардан دست دعا گستردن
    феъл
    даст ба дуъо бардоштан, даст ба дуъо кушодан
    даст як кардан دست یک کردن
    феъл
    киноя аз забон як кардан; созиш намудан
    дасти адаб ба сина ниҳодан دست ادب به سینه نهادن
    феъл
    изҳори ҳурмат кардан, эҳтиром намудан
    даст фурӯ шустан دست فرو شستن
    феъл
     аз чизе умед кандан аз чизе; аз баҳри чизе гузаштан
    даст фароз бурдан دست فراز بردن
    феъл
    даст дароз кардан ба сӯи чизе 
    даст расидан دست رسیدن
    феъл
    имконият доштан; тавонистан, қодир будан
    даст рангин кардан دست رنگین کردن
    феъл
    киноя аз даст расондан ба коре
    даст пеш гирифтан دست پیش گرفتن
    феъл
    даст ба пеш доштан
    даст охтан دست آختن
    феъл
    киноя аз изҳори тавоноӣ кардан, қудрат нишон додан
    даст нигаҳ доштан دست نگه داشتن
    феъл
    боздоштан, худдорӣ кардан 
    дасти омин бардоштан دست آمین برداشتن
    феъл
    даст баланд кардан аз барои иҷобати дуъо
    даст гирифтан دست گرفتن
    феъл
    1. 1.
      киноя аз дастгирӣ кардан, ёрӣ расондан, мадад кардан
    2. 2.
      киноя аз суд доштан, фоида кардан
    дароз гаштани даст دراز گشتن دست
    феъл
    киноя аз бартарӣ ва имконият пайдо шудан; ғолиб шудан
    даст гарав кардан دست گرو کردن
    феъл
     киноя аз мудохила кардан, даст задан ба коре
    дасти тир кардан دست تیر کردن
    феъл
    тирандозӣ кардан, тир андохтан
    даст ба зери занах сутун кардан دست به زیر زنخ ستون کردن
    феъл
    дар вақти таъаҷҷуб, тафаккур ва таассуф даст ба зери манаҳ карда нишастан, ғарқи фикру хаёл шудан; киноя аз изҳори таъаҷҷуб, тафаккур ва таассуф кардан
    бар фалак шудани дасти касе بر فلک شدن دست کسی
    киноя аз барои дуъо бардошта шудани дасти касе
    ба даст гирифтани дили касе به دست گرفتن دل کسی
    дили касеро ба худ моил кардан, касеро ба худ моил кунондан
    дар афгандан аз чизе در افگندن از چیزی
    феъл
    нигаред ба даст афшондан 1; рад кардан, ба эътибор нагирифтан
    даст аз чизе афшондан دست از چیزی ‌افشاندن
    феъл
    аз баҳри чизе гузаштан, тарк кардан
    даст доштан дар коре دست داشتن در کاری
    феъл
     огоҳ будан, хабардор будан, маҳорат доштан дар коре
    даст баровардан дар чизе دست برآوردن در چیزی
    феъл
    нигаред ба даст баровардан ба чизе 1; ба чизе иқдом намудан
    даст баровардан ба чизе دست برآوردن به چیزی
    феъл
    ба чизе иқдом намудан
    даст аз домани чизе гусастан دست از دامن چیزی گسستن
    феъл
    аз баҳри чизе гузаштан, чизеро бас кардан
    даст аз дасти касе ниҳодан دست از دست کسی نهادن
    феъл
    даст аз ёрмандӣ кашидан, мадад накардан
    даст ба домани касе задан دست به دامن کسی زدن
    феъл
    ба умеде ба касе маҳкам часпидан, паноҳ овардан; муриду мухлис шудан ба касе
    даст ба домани касе овехтан دست به دامن کسی آویختن
    феъл
    нигаред ба даст ба домани касе задан 1; ба умеде ба касе маҳкам часпидан, паноҳ овардан; муриду мухлис шудан ба касе
    даст бар домани касе задан دست بر دامن کسی زدن
    феъл
    нигаред ба даст ба домани касе задан 1; ба умеде ба касе маҳкам часпидан, паноҳ овардан; муриду мухлис шудан ба касе
    даст бар домани касе овехтан دست بر دامن کسی آویختن
    феъл
    нигаред ба даст бар домани касе задан 1; нигаред ба даст ба домани касе задан 1
    даст кашидан пеши касе دست کشیدن پیش کسی
    феъл
    даст дароз карда пурсидан, гадоӣ кардан
    даст бурдан аз касе|чизе دست بردن از کسی|چیزی
    феъл
     бартарӣ доштан; пешдастӣ кардан, пеш гузаштан аз касе
    даст бурдан ба чизе دست بردن به چیزی
    феъл
    даст дароз кардан ба чизе
    даст даровардан ба чизе دست درآوردن به چیزی
    феъл
    даст расондан, бо даст гирифтан ё оғӯш кардан
    дасти касе зери санг овардан دست کسی زیر سنگ آوردن
    феъл
    касеро мағлуб кардан
    дасти касеро кӯтоҳ сохтан аз чизе دست کسی را کوتاه ساختن از چیزی
    феъл
    киноя аз чизеро аз тасарруфи касе баровардан
    даст вогирифтан аз чизе دست واگرفتن از چیزی
    феъл
    тарки чизе кардан, аз чизе даст кашидан
    дасти паймон додан бо|ба ҳам دست پیمان دادن با|به هم
    феъл
    аҳд бастан, муттафиқ шудан
    даст кӯтоҳ кардан аз чизе دست کوتاه کردن از چیزی
    феъл
    1. 1.
      аз баҳри чизе гузаштан, даст кашидан аз чизе
    2. 2.
      мағлуб кардан; оҷиз гардонидан 
    даст овардан ба чизе دست آوردن به چیزی
    феъл
    дастдарозӣ кардан; ғолиб шудан 
    даст фароз овардан ба чизе دست فراز آوردن به چیزی
    феъл
    даст дароз кардан ба чизе 
    даст фурӯ шустан аз чизе دست فرو شستن از چیزی
    феъл
    умед кандан аз чизе; аз баҳри чизе гузаштан
    даст шустан дар чизе دست شستن در چیزی
    феъл
    муяссар шудани чизе, муваффақ шудан дар чизе
    даст шустан аз чизе دست شستن از چیزی
    феъл
    1. 1.
      даст кашидан аз чизе, тарк кардан чизеро
    2. 2.
      ноумед шудан, умед кандан 
    дасти касеро|чизеро бастан دست کسی را|چیزی را بستن
    феъл
    дасти касеро аз коре кӯтоҳ кардан; мағлуб кардан
    даст кашидан аз чизе دست کشیدن از چیزی
    феъл
      чизеро тарк кардан; худдорӣ кардан аз чизе

Феҳристи ихтисорот

ва ғ. ва ғайра
ва м. ин ва монанди ин (инҳо)
зарб. зарбулмасал
мақ. мақол
мас. масалан
маҷ. маҷозан
муқ. муқоиса шавад бо...
ниг. нигаред ба...
нум. нумератив
пасв. пасванд
пешв. пешванд
ҷ. ҷамъи...
ш. шаҳри...
vozhaju, vajaju, vojaju, vazhehju, vajehju, вожачу, вожаджу, важачу, важаджу, Фарҳанги форсии тоҷикӣ Вожаҷӯ. Таърифҳо аз «Фарҳанги забони тоҷикӣ», «Вожаҳои мусавваби Фарҳангистони забону адаби форсӣ» ва дигар фарҳангу вожаномаҳои тоҷикӣ ва форсиро дар бар дорад. Ҳар вожае ба ду хатт – тоҷикӣ ва форсӣ навишта шудааст. Толковый словарь таджикского персидского языка Вожаджу. Содержит определения из «Фарҳанги забони тоҷикӣ», «Вожаҳои мусавваби Фарҳангистони забону адаби форсӣ» и других таджикских и персидских словарей. Каждое слово имеет два написания - на таджикском и на фарси. маънии даст, маънии вожаи даст, маънии калимаи даст, маънии ибораи даст, маънои даст, маънои вожаи даст, маънои калимаи даст, маънои ибораи даст, таърифи даст, таърифи вожаи даст, таърифи калимаи даст, таърифи ибораи даст, значение даст, значение слова даст, значение фразы даст, значение выражения даст, определение даст, определение слова даст, определение фразы даст, определение выражения даст